RUHSAL TEMİZLİK VE KORUNMA YÖNTEMLERİ Muska yapan hocalar. tarih boyunca insanların ruhsal dünyalarına dair inanç ve ihtiyaçlarını karşılayan figürler olmuştur. Sosyobiyolojik açıdan bakıldığında. bu durumun temelinde insanın belirsizlik karşısındaki kaygısı ve kontrol ihtiyacı yatıyor. Tehdit algısı, doğal afetler ya da hastalıklar gibi açıklayamadığımız olaylar karşısında, insanlar güven ve teselli arayışına girerler. Muskalar, bu arayışın somutlaşmış halidir; görünmez tehlikelere karşı bir güvence sunar, kontrol hissini artırır. Bu, insanın doğal hayatta kalma içgüdüsüyle yakından ilişkili. Koruma hissi. özellikle belirsizlik ve tehdit algısının yüksek olduğu dönemlerde daha da önem kazanır. İnsanlar, güvendikleri kişilerin (burada muska yapan hoca) desteğini ve yönlendirmesini ararlar. SOSYOBİYOLOJİK BİR BAİŞ AÇISI Bu inanç sisteminin kökenleri, evrimsel süreçlerle bağlantılı olabilir. Atalarımızın hayatta kalma mücadelesinde, doğaüstü güçlere inanmak ve onlardan korunma sağlamak avantaj sağlamış olabilir. Toplumsal birliktelik de önemli bir faktördür. Ortak inançlar, gruplar arasında dayanışmayı ve işbirliğini artırır. Muska yapan hocalar, bu toplumsal yapı içinde önemli bir rol oynarlar, toplumsal uyumu desteklerler. İnanç sistemlerinin toplumsal işlevlerini göz önüne almadan. muska yapan hocaların rolünü anlamak mümkün olmaz. Sonuç olarak, muska ve benzeri uygulamalar, sadece bireysel bir ihtiyaç değil, aynı zamanda toplumsal bir olguyu da yansıtır. Bu inanç sistemlerinin devamlılığını. anlamak için sosyobiyolojik perspektif oldukça değerlidir.